Modyfikacja kolumn - czyli co możemy zrobić aby nasze kolumny brzmiały lepiej?

Wstęp

W BlackDotAudio bardzo często jesteśmy pytani o to, jaki jest najlepszy sposób na modernizację starszych, vintage'owych lub po prostu co zrobić i co wymienić w kolumnie żeby grała lepiej.
W rzeczywistości jest wiele sposobów na poprawę dźwięku, czy to odbieranego jako zbyt matowy, zbyt jasny, dudniący, czy też niewystarczająco dynamiczny. Kolumny różnią się znacznie jakością wykonania począwszy od głośników, obudów i okablowania po wewnętrzne części elektryczne. Zamiast wydawać tysiące złotych na osiągnięcie zadowalających wyników, zaproponujemy prostsze i tańsze rozwiązania obejmujące proste modyfikacje, które może wykonać prawie każdy.

Celem tego przewodnika nie jest zajmowanie się projektowaniem głośników ani teorią zwrotnicy, ale raczej zaoferowanie niedrogich poprawek, które mogą poprawić jakość Twoich kolumn.

Z biegiem czasu elementy zwrotnicy, wytłumienie lub głośniki mają tendencję do niszczenia. Wiele kolumn mających ponad dwadzieścia lat zawiera części, które z czasem uległy rozkładowi lub były złej jakości. Materiały tłumiące czy zawieszenie głośników mogą się kruszyć i nie spełniać swojej podstawowej funkcji.  Wiele rodzajów kondensatorów może wysychać i tracić swoje parametry. Na przykład modernizacja kolumn może polepszyć charakterystykę i jakość basu. Jednak gdy już będziesz w punkcie gdzie wymagana jest wymiana większości głośników w kolumnie, może to nie być praktyczne i lepiej zacząć od zera, co na dłuższą metę może zaoszczędzić czas i pieniądze. Wszystko zależy od tego, jak bardzo podobają Ci się oryginalne obudowy, w jakim stanie i czy zostały wykonane z dobrej jakości materiałów. BlackDotAudio oferuje wiele marek głośników i części do zwrotnic. Jak trudne będą te modyfikacje, zależy od tego, jak łatwo będzie dostać się do wnętrza obudowy. Dostęp uzyskuje się zwykle poprzez usunięcie największego z głośników. Ponownie, jeśli Twoim celem jest modernizacja kolumn za pomocą wymiany głośników na lepsze, powinieneś najpierw zastanowić się, czy jakość obudowy i zwrotnic jest warta kosztu nowych głośników oraz tego że przy wymianie głośników na inne prawdopodobnie będziesz musiał zmodyfikować również zwrotnicę, aby dopasować ją do nowego głośnika. W takim przypadku bardziej opłacalne może być zbudowanie nowych kolumn głośnikowych, na przykład z wykorzystaniem już gotowych zestawów DIY KIT czyli zestawu głośników i elementów zwrotnicy do samodzielnej budowy kolumn.

Co możemy zrobić aby nasze kolumny brzmiały lepiej?

• Zmodernizuj lub wymień części zwrotnicy, zwłaszcza kondensatory
• Napraw lub wymień uszkodzone głośniki
• Sprawdź stan wytłumienia obudowy
• Sprawdź okablowanie kolumny i gniazda
• Zoptymalizuj rozmieszczenie kolumn i zminimalizuj odbicia w pomieszczeniu

Wymiana elementów zwrotnicy



Wiele producentów kolumn używa tanich części w zwrotnicy, takich jak kondensatory elektrolityczne, które z czasem tracą swoje parametry. Wiadomo, że bipolarne elektrolity z czasem się starzeją lub wysychają, a kleje mogą tracić przyczepność.

Uwaga: Kiedy kondensator zaczyna wysychać, traci swój swoje parametry. Powoduje to zmniejszenie jego wartości i zwiększenie równoważnej rezystancji szeregowej (ESR), aż przestanie przekazywać sygnał. Może się to odbywać powoli, z biegiem czasu i może pozostać niezauważone, dopóki kondensator nie przestanie działać całkowicie.

Najważniejszymi elementami w zwrotnicy są zasadniczo komponenty, które są w szeregu z głośnikami. Wymiana ich na elementy lepszej jakości w torze ścieżki sygnału poprawi ogólną rozdzielczość i przezroczystość, co skutkuje lepszą wydajnością głośnika.

Ważna uwaga: to komponenty połączone szeregowo z głośnikami są najważniejszymi elementami, na które należy zwrócić uwagę podczas modernizacji zwrotnicy. Sugerujemy stosować kondensatory sprawdzonych i znanych marek takich jak: Jantzen Audio, Mundorf oraz Dayton, które stanowią doskonałe ulepszenie zwrotnic dla głośników wysokotonowych. Cewki indukcyjne taśmowe Jantzen Audio są idealne do filtrów dolnoprzepustowych. Więcej informacji na temat podstawowych elementów w zwrotnicy można znaleźć na naszym blogu.

Podczas wymiany cewek konieczna jest pewna ostrożność. Stosowanie najdroższych cewek w torze głośnika niskotonowego może nie poprawić sytuacji. Czasami, producent specjalnie stosuje cewki o wysokiej rezystancji prądu stałego (DCR), w celu wyrównania poziomu basu. Wymiana na cewkę o niższym DCR może skutkować "odchudzonym" basem lub zbytnim jego ożywieniem. Chociaż w niektórych przypadkach może to być poszukiwanym rozwiązaniem. W obwodach bocznikowych (elemnty równoległe) najlepiej pozostawić oryginalne cewki bez zmian. Zmiana na zbyt niski DCR może zmienić charakterystykę zwrotnicy i sprawić, że głośnik wysokotonowy lub średniotonowy będzie brzmiał szorstko. Może to stanowić problem, jeśli masz starszy głośnik w kolumnie. Znając wartość elementu czyli rezystora, kondensatora lub cewki indukcyjnej, powinieneś być w stanie kupić zamiennik. Wymiana części zwrotnicy jest w większości przypadków dość prosta. Najpierw musisz usunąć istniejący komponent, zwykle połączony ze sobą na stałe, przylutowany z tyłu zacisków głośnikowych lub zamontowany na płytce drukowanej. Nowe elementy są następnie lutowane w tym samym miejscu. Należy pamiętać, że części lepszej jakości są fizycznie większe ze względu na wyższe napięcia robocze i grubszą warstwę okładziny. Zawsze upewnij się, że masz miejsce na oryginalnej płytce drukowanej i wewnątrz kolumny.

Podstawowe serie kondensatorów: kondensatory Jantzen Audio Cross Cap, Mundorf MCap Classic lub Dayton DMPC. Czasami wartości komponentów będą wyraźnie zaznaczone, ale jeśli nie, potrzebny będzie schemat zwrotnicy.

Czy mogę wymienić głośniki w kolumnie?



W wielu przypadkach możliwa jest wymiana głośników na lepsze. Jeśli jednak nowy głośnik znacząco różni się parametrami od oryginalnego lub wymienisz wszystkie głośniki na całkowicie nowe, oryginalna zwrotnica, zaprojektowana dla innych głośników, nie będzie prawidłowo działać. W tym momencie jesteś niebezpiecznie blisko kompletnej przebudowy kolumny. Najważniejsze rzeczy na które należy zwrócić przy wymianie głośnika na inny to: rozmiar kosza, materiał membrany lub kopułki, impedancja głośnika, efektywność i tak dalej. Jeśli nie masz pewności, najlepiej skonsultować się z nami, postaramy się dopasować głośnik do twoich kolumn.

Sztywność obudowy

Może to nie zawsze być praktyczne, zwłaszcza w przypadku mniejszych obudów, ale mimo to rozważ dodanie usztywnień jako możliwego ulepszenia. Zazwyczaj dodanie wewnętrznego usztywnienia poprawi stabilność i zmniejszy rezonans obudowy. Większość dużych obudów subwooferów jest wewnętrznie usztywniona w celu zapewnienia stabilności. Wewnętrzne usztywnienie krzyżowe staje się konieczne wraz ze wzrostem objętości obudowy.

Materiały tłumiące

Są tu dwie rzeczy, na które warto zwrócić uwagę. Pierwsza to wewnętrzne materiały na ściankach obudowy, a druga to luźny materiał wypełniający w głównej wnęce głośnika niskotonowego. Nie jest niczym niezwykłym, że starsze lub zabytkowe kolumny są słabo wytłumione według nowoczesnych standardów. Tanie włókno szklane lub inne materiały można łatwo zastąpić bardziej nowoczesnymi produktami. W naszym sklepie internetowym BlackDotAudio posiadamy szeroki wybór materiałów tłumiących do kolumn. Zalecamy zastosowanie naturalnych materiałów do wytłumienia kolumn takich jak wełna owcza lub filc/poroso. Arkusze te można łatwo przyciąć na wymiar i zainstalować za pomocą kleju w sprayu. Produkty te przeznaczone są do pochłaniają wstrząsów i wibracji, minimalizują rezonans obudowy i pomagają eliminować fale stojące. Te produkty mogą być używane w połączeniu ze sobą lub wyłącznie. Zasadniczo nie jest to nauka o rakietach. Im lepiej wyłożona obudowa, tym lepsze wyniki. Ale nie ma co przesadzać z ilością, ponieważ nie zawsze więcej znaczy lepiej. Tylna ściana obudowy ma kluczowe znaczenie dla tłumienia, ponieważ to tam duża fala tylna z głośników odbija się lub rozprasza. W przypadku luźnego wypełnienia, zwykle dobrą wskazówką jest 200 gram wytłumienia na 28 litrów objętości wewnętrznej dla subwooferów. Małe głośniki mogą potrzebować tylko kilku garści za głośnikiem niskotonowym. W tym celu polecamy wełnę owczą zgrzebloną. Musisz posłuchać kolumny, aby spróbować ustalić, czy jest zbyt mało wytłumienia, czyli brzmienie dudniące lub dźwięczne, w porównaniu z przetłumionym, czyli matowym/płaskim/bez życia. To oczywiście bardzo subiektywne odczucia. Symulator do obliczenia objętości kolumny, taki jak Bass Box Pro, może być pomocny w określaniu wpływu wielkości wypełnienia na odpowiedź basową. 

Okablowanie

Wymiana taniego, kabla wewnętrznego jest dość prosta i może dać dobre wyniki w połączeniu z innymi zmianami. Przewód Jantzen Audio to ekonomiczne rozwiązanie, w którym zastosowano miedź OFC z płaszczem z PVC. Używamy tego kabla w zestawach do samodzielnego montażu BlackDotAudio i polecamy tę markę do modernizacji okablowania we wszystkich zastosowaniach głośnikowych. Twoja ścieżka sygnałowa oczywiście nie kończy się na głośniku. W BlackDotAudio mamy duży wybór przewodów do kolumn które nadają się również do okablowania zewnętrznego i są dostępne w różnych grubościach i jakości. Kabel sam w sobie nie brzmi lepiej ani gorzej, ale jego wpływ na brzmienie może być słyszalny. Dobry kabel powinien mieć niską rezystancję i indukcyjność oraz rozsądnie niską pojemność. Utrzymuj długość kabli tak krótkich, jak to możliwe i unikaj zapętlania nadmiaru kabla, ponieważ może to zwiększyć indukcyjność. W kablach głośnikowych ważne jest to, jak je zakańczasz. Chcesz mieć pewność, że masz najlepsze połączenie kabla ze wzmacniaczem i głośnikiem, aby zminimalizować rezystancję styku. Co prowadzi nas do następnego punktu, terminali.

Terminale

Twoja ścieżka sygnału jest tak dobra, jak jej najsłabsze ogniwo. Po co wydawać dobre pieniądze na audiofilskie kable i głośniki, tylko po to, by przesyłać dźwięk przez ultra-tani plastikowy zacisk sprężynowy za 5 zł? Wymiana terminali do kolumn na dobrej jakości może mieć znaczenie. Jantzen Audio, KaCsa i NeoTech oferują bardzo wysokiej klasy terminale. Pojedyncze terminale można również kupić na naszej stronie internetowej. Pozbądź się tych plastikowych tanich terminali ze swoich kolumn i zastosuje dobrej jakości gniazda do kolumn.

Bi-wiring odnosi się do używania pojedynczego wzmacniacza podłączonego do głośnika niskotonowego i głośnika średniotonowego/wysokotonowego oddzielnie. Często sekcje dolnoprzepustowe i hi-pass będą znajdować się na osobnych płytkach drukowanych. Nie ma wyraźnych dowodów na to, że bi-wiring poprawia jakość dźwięku, ale jeśli masz środki na bi-wire, możesz go wypróbować i sprawdzić, czy działa w twoim systemie. Zwróć uwagę, że niektórych konstrukcji zwrotnic nie można dzielić w przypadku bi-wiringu. Bi-amping polega na tym, że każdy przetwornik w systemie jest zasilany przez osobny kanał wzmacniacza mocy lub dwa oddzielne źródła zasilania, z jednym wzmacniaczem podłączonym do głośnika niskotonowego, a drugi do średniotonowego/wysokotonowego. W wielu przypadkach znacznie poprawia to jakość dźwięku. Często dwa tańsze wzmacniacze używane w układzie bi-amping mogą przewyższać pojedynczy drogi wzmacniacz.

Kolce, podstawki i rozmieszczenie kolumn w pomieszczeniu

Ogólnie rzecz biorąc, najlepiej unikać umieszczania kolumn w rogach lub blisko ścian, zwłaszcza bocznych. Lokalizacja słuchacza również ma duży wpływ na akustykę. Odpowiednie rozlokowanie kolumn w danym pomieszczeniu zazwyczaj wymaga przemieszczenia głośników w różne miejsca, aby znaleźć dla nich najlepszą pozycję. Ogólnie rzecz biorąc, umieszczanie kolumn dalej od ścian, zwłaszcza ścian tylnych, ma tendencję do zmniejszenia ilości basów i poprawy obrazowania i na odwrót. W niektórych przypadkach można znaleźć kolumny przeznaczone do umieszczenia w pobliżu tylnych ścian, np. z tunelem bass-reflex umieszonym z przodu. Gdy uznasz, że znalazłeś najlepszą pozycję, musisz zastanowić się, jak głośniki są ustawione na podłodze. Spróbuj zastosować kolce głośnikowe. Jeśli umieszczenie kolumn z dala od powierzchni odbijających dźwięk nie jest wystarczające, rozważ zastosowanie w pomieszczeniu materiałów chłonnych i/lub rozpraszających.

Akustyka pomieszczenia


Jeden z najbardziej krytycznych aspektów reprodukcji dźwięku – sam pokój odsłuchowy – jest często pomijany. Jednak jest to niezwykle trudna do kontrolowania zmienna. Zwykłe klaskanie w dłonie może być sposobem na bardzo przybliżoną ocenę stopnia zaniku pomieszczenia i echa. Kształt i wymiary mają duży wpływ na dźwięk w pomieszczeniu odsłuchowym. Sztywność i masa powierzchni są również ważne w obserwowaniu reakcji danego pomieszczenia. Pomieszczenie odsłuchowe ze sztywnymi i masywnymi ścianami, podłogą i sufitem zazwyczaj zapewnia lepszą odpowiedź basową z głośnika. Niektórzy posunęli się tak daleko, że wzmocnili istniejącą płytę gipsowo-kartonową dodatkową płytą skalną i tak dalej. Poprawa powierzchni wewnętrznych w środowisku odsłuchowym może poprawić szczegółowość niskich częstotliwości, ujednolicić scenę dźwiękową i poprawić ogólną dokładność. Odbicia mogą stanowić poważny problem. Na przykład, jeśli pomieszczenie jest zbyt "żywe" z powodu odbić średnich i wysokich częstotliwości, spróbuj dodać pułapki dźwiękowe lub inne materiały dla kontroli akustycznej, takie jak dyfuzory.

Podsumowanie

Zacznij od modernizacji/wymiany wszelkich uszkodzonych lub przestarzałych części zwrotnicy. Zwróć szczególną uwagę na kondensatory. Następnie spójrz na wszelkie głośniki i wymień lub napraw w razie potrzeby. Wewnątrz obudowy, sprawdź wytłumienie, okablowanie i gniazda głośnikowe. Rozważ zastosowanie bi-wiring. Gdy modyfikacje przyniosą zamierzony efekt, zoptymalizuj rozmieszczenie kolumn i zminimalizuj odbicia w pomieszczeniu, aby stworzyć idealne środowisko odsłuchowe.

W BlackDotAudio zawsze służymy pomocą i doświadczeniem w kwestii modyfikacji i tuningu kolumn głośnikowych. W razie dodatkowych pytań zapraszamy do kontaktu.